جایزه ادبی هفت اقلیم در سال ۱۳۸۸ توسط عده‌ای از نویسندگان مستقل ایران با دبیری آیت دولتشاه آغاز به کار کرد. این جایزه در ابتدا به داستان‌های کوتاه منتشر نشده اختصاص داشت اما بعد از یک دوره مقدماتی داستان کوتاه، در ادامه تغییر مسیر داد و در دور اول، رسمأ به جمع جوایز کتاب‌های منتشر شده پیوست و تا به امروز هم بر این منوال حرکت کرده است. هیئت موسس جایزه ادبی هفت اقلیم در سال 1393 و همزمان با چهارمین دوره جایزه ادبی، اقدام به تاسیس موسسه فرهنگی هنری هفت اقلیم نمود و تا به امروز به عنوان موسسه فرهنگی و هنری هفت اقلیم در زمینه آموزش هنر و برگزاری کارگاه های تخصصی فعالیت می کند.
فعالیت‌های جانبی جایزه
گروه اجرایی جایزه ادبی هفت اقلیم در زمینه برگزاری جلسات نقد کتاب و همچنین محفل‌های ادبی و داستان‌خوانی فعالیت‌های گسترده‌ای داشته است و تا به امروز بیش از بیست جلسهٔ نقد کتاب با حضور منتقدین، در محل مرکز مشارکت‌های فرهنگی هنری شهرداری و دیگر مراکز فرهنگی و هنری برپا کرده است. کتاب‌های نقد شده توسط تیم اجرایی انتخاب و بعد از دعوت منتقدین و اعلان فراخوان عمومی، با حضور مخاطبان ادبیات نقد شده‌اند. اولویت جلسات با کتاب‌ها و منتقدانی است که موجب مباحث چالشی و جریان‌سازی ادبی باشند.
اهداف جایزه
هدف از برگزاری جایزه ادبی هفت اقلیم ارج نهادن به ادبیات اصیل ایرانی و توجه به آثار شاخص و ارزشمند زبان فارسی است که با تکیه بر زبان، بومیت و فرهنگ ایرانی خلق شده باشند. جایزه ادبی هفت اقلیم تلاش دارد که ادبیات داستانی را خارج از تقسیم‌بندی‌ها و گروه‌بندی‌های رایج ادبیات و به صورت ملی مورد بررسی قرار دهد.
بخش‌های مختلف جایزه
- بخش رمان برگزیده (بخش اصلی)
- بخش رمان نویسندگان کتاب اولی (بخش جنبی)
- بخش مجموعه داستان برگزیده (بخش اصلی)
- بخش مجموعه داستان کتاب اولی (بخش جنبی)
بخش‌های اصلی جایزه، آثاری را در بر می‌گیرد که طی چند مرحله داوری بیشترین امتیاز را دریافت کرده باشند. در بخش‌های جنبی، کتاب‌های برگزیده از بین کتاب‌های هم‌رده (کتاب اولِ نویسنده) انتخاب و رتبه کل کتاب هم در میان آثار رسیده اعلام می‌شود.
جوایز اهدایی
- به کتاب‌های برگزیده‌ی هر بخش لوح تقدیر، تندیس افتخار و جایزه نقدی اهدا می‌شود.
- به کتاب‌های شایسته‌ی تقدیر هر بخش لوح تقدیر و جایزه نقدی اهدا می‌شود.
شرایط پذیرش و محدودیت‌های جایزه
- هر دوره از جایزه به بررسی کتاب‌های سال قبل از آن اختصاص دارد و ملاک پذیرش کتاب‌ها ذکر سال انتشار در سرشناسهٔ کتاب است.
- کتاب‌ها باید در حیطه زبان فارسی و توسط ناشران ایرانی و با مجوز رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده باشند در غیر این صورت کتاب‌ها در بخش غیر رقابتی قرار می‌گیرند.
شیوهٔ داوری
دبیر یا دبیران هیئت داوران هر ساله توسط دبیر جایزه انتخاب می‌شوند و سپس تیم داوری هر بخش با نظر دبیر جایزه و دبیر هیئت داروان تکمیل می‌شود. داوری جایزه سه مرحله‌ای است. به صورتی که داوران ابتدا کارهای رسیده را به صورت تیم‌های چند نفره مورد بررسی قرار می‌دهند و کتاب‌های شایسته راه‌یابی به دور دوم را به دبیرخانه معرفی می‌کنند. در مرحله اول هر کتاب توسط حداقل دو داور بررسی می‌شود. در مرحله دوم تمامی آثار راه‌یافته به دور دوم توسط کلیه داوران مورد بررسی قرار می‌گیرند و در انتها آثار مرحله نهایی به دبیرخانه معرفی می‌شوند. اثر برگزیده نهایی، کتابی است که بالاترین امتیاز را از داوران هر بخش دریافت کرده باشد.
